Những ‘sát thủ’ thầm lặng khiến người Việt có tỷ lệ mắc ung thư gan thuộc top cao nhất thế giới

Ung thư gan là một trong số các loại ung thư có tỷ lệ tử vong cao hàng đầu. Các bác sĩ cảnh báo có nhiều nguyên nhân ‘âm thầm’ dẫn đến ung thư gan mà người dân không nhận thức được.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm có khoảng 800.000 ca tử vong do ung thư gan. Tỷ lệ mắc ung thư gan ở Việt Nam cao 4/185 quốc gia, vùng lãnh thổ có số liệu thống kê về ung thư. Đáng nói số ca mắc ung thư gan mới tăng rất nhanh qua từng năm, số liệu năm 2018 cho thấy, nếu tính chung cả 2 giới, ung thư gan là loại ung thư phổ biến nhất ở Việt Nam với hơn 25.000 ca mắc mới. Cứ 100.000 người Việt thì có 23,2 người bị ung thư gan là con số thực sự đáng báo động.

Viêm gan do virus B và C là hai nguyên chính gây xơ gan tiến triển thành ung thư gan

Bác sĩ lý giải sở dĩ gọi virus viêm gan B và C là những sát thủ thầm lặng vì triệu chứng rất kín đáo chỉ có thể phát hiện bằng cách xét nghiệm. Do đó, bệnh nhân thường không biết mình mắc bệnh, tới khi phát hiện bệnh đã ở giai đoạn muộn xơ gan hoặc tiến triển thành ung thư.

 

PSG Cường cho hay, viêm gan virus ở giai đoạn cấp tính có thể gây chán ăn, mệt mỏi, vàng da, đau tức hạ sườn phải. Tuy nhiên khi bệnh chuyển sang giai đoạn mạn tính có triệu chứng mơ hồ như mệt mỏi, chán ăn, đầy tức thượng vị, nước tiểu đục và sẫm màu… dễ nhầm lẫn với các bệnh đường tiêu hóa. Viêm gan virus thường tiến triển trong nhiều năm nên cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh tiến triển nặng thành ung thư. Hiện mới có vắc xin phòng bệnh viêm gan B, chưa có vắc xin phòng viêm gan C.

Bên cạnh viêm gan virus, xơ gan cũng là bệnh lý có nguy cơ cao dẫn tới ung thư gan. Lá gan khỏe mạnh của con người có bề mặt nhẵn, màu nâu, mềm, trọng lượng từ 1,2-1,5kg. Khi bị xơ, tức là lá gan đổi sang màu vàng nhạt, có biểu hiện teo lại nên giảm khối lượng, các mô gan bị thay thế bằng mô xơ, sẹo, gan cứng, bề mặt sần sùi nổi nhiều u cục.

Theo các bác sĩ, xơ gan là yếu tố nguy cơ dẫn tới ung thư biểu mô tế bào gan. Thực tế ghi nhận tới 80% bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) có biểu hiện của xơ gan.

 

Sử dụng nhiều rượu bia là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ung thư gan ở Việt Nam

Ngoài các bệnh lý ở gan, người mắc bệnh mạn tính như tiểu đường hay béo phì cũng có nguy cơ cao bị ung thư gan. Theo WHO, người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh ung thư gan cao gấp 3 lần những người khác. Virus viêm gan C tương tác tốt trên cơ địa người bị tiểu đường, rất dễ phát triển thành ung thư gan. Tương tự, người béo phì thường bị tích tụ mỡ trong gan dễ gây gan nhiễm mỡ, dẫn tới xơ gan rồi ung thư gan.

 

Ung thư gan không phải bệnh di truyền tuy nhiên một số yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Ví dụ, bệnh thừa sắt (hemochromatosis), bệnh di truyền tyrosin huyết… rất dễ gây xơ gan và làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tế bào gan.

Nguyên nhân từ thói quen ăn uống

Ngoài các yếu tố bệnh lý, hầu hết người Việt mắc bệnh do thói quen ăn uống sinh hoạt không điều độ. Trong số này, uống rượu bia là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới xơ gan và ung thư gan. Khoảng 15% bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan có biểu hiện xơ gan do uống rượu bia và hút thuốc lá.

Nguyên nhân ung thư gan còn đến từ thói quen ăn uống mất vệ sinh, thiếu khoa học. Thực phẩm trong môi trường nóng ẩm không được bảo quản tốt rất dễ bị nấm mốc, loại nấm Aspergillus tiết ra độc tố aflatoxin B1 là một chất gây ung thư cực mạnh trên thực nghiệm, rất dễ gây ung thư gan.

Một số yếu tố khác như thói quen lạm dụng Thuốc tây, uống thuốc tránh thai, nhiễm steroid androgenic, thorotrast (chất cản quang) hay mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu đều có thể làm suy giảm chức năng gan, dễ dẫn tới xơ gan và ung thư gan.